W bogatej historii brytyjskiej sztuki XIV wieku, “Wilton Diptych” wyróżnia się jako wyjątkowy arcydzieł. Jest to dwuoskrzydłowa tablica ołtarzowa, która obecnie znajduje się w National Gallery w Londynie, i której autorstwo przypisywane jest nieznanemu artyście z kręgu angielskiego malarstwa. Dzieło to fascynuje nas zarówno swoją misterną techniką, jak i enigmatyczną treścią, budząc pytania dotyczące tożsamości zleceniodawcy i ukrytych znaczeń symboliki.
“Wilton Diptych” powstał około roku 1395–1399, a jego nazwa pochodzi od Wilton House w Wiltshire, gdzie został odkryty w XVII wieku. Tablica składa się z dwóch skrzydeł, które gdy są złożone, tworzą portret fundatora, przypuszczalnie angielskiego króla Richarda II, klęczącego przed tronem Matki Bożej.
Skrzydło | Opis |
---|---|
Lewy | Wyobraża scenę z Królem Ryszardem II w pozycji modlitewnej, oferującym model kościoła i koronę. |
Prawy | Pokazuje Maryję siedzącą na tronie w sukni zdobionej klejnotami, trzymającą Dzieciątko Jezus. W tle widoczne są anioły grające na instrumentach muzycznych. |
Prawdziwym arcydziełem technicznym jest niezwykle bogata i szczegółowa ornamentyka obu skrzydeł. Złoto, stosowane jako tło w wielu fragmentach, dodaje majestatu scenie. Szaty Marii i króla są ozdobione geometrycznymi wzorami, kwiatami i zwierzętami symbolizującymi cnoty. Precyzyjne detale, takie jak złote korony, klejnoty i haft na szatach, świadczą o niezwykłej umiejętności artysty.
Jednak najbardziej intrygujący element “Wilton Diptych” stanowi sama treść i symbolika. Po pierwsze, tożsamość fundatora jest przedmiotem dyskusji wśród historyków sztuki. Chociaż tradycyjnie uważa się, że jest nim król Ryszard II, niektórzy eksperci sugerują, że mógł to być inny członek rodziny królewskiej.
Po drugie, symbolika obrazu jest pełna enigmatycznych znaczeń.
- Model kościoła: Oferowany przez króla może symbolizować jego pobożność i pragnienie uzyskania Bożego błogosławieństwa na swoje panowanie.
- Korona: Może reprezentować władzę świecką, którą król pragnął zachować pod opieką Matki Bożej.
- Aniołowie grający na instrumentach: symbolizują chwałę boską i świętość sceny.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że Maryja nie patrzy bezpośrednio na króla, ale raczej w kierunku widza, co sugeruje jej uniwersalny charakter jako patronki ludzkości. “Wilton Diptych” jest więc nie tylko pięknym dziełem sztuki, ale także fascynującą zagadką historyczną i religijną, która zachęca do refleksji nad rolą władzy, pobożności i symboliki w średniowiecznej Anglii.
Czy “Wilton Diptych” Jest Portretem Politycznym czy Wyrazem Pobożności?
“Wilton Diptych” jest przykładem tzw. malarstwa dewocyjnego, czyli obrazu przedstawiającego sceny religijne z naciskiem na emocje i pobożność. Jednak w tym przypadku kontekst polityczny nie może być ignorowany. Ryszard II był młodym królem, który stanął przed licznymi wyzwaniami: konfliktami wewnętrznymi i groźbą inwazji ze strony Francji.
Dlatego też “Wilton Diptych” można interpretować jako formę propagandy politycznej. Prezentacja króla klęczącego przed Matką Bożą sugeruje jego pobożność, sprawiedliwość i prawo do tronu. Obraz miałby wzmocnić autorytet władcy, ukazując go jako człowieka oddanego Bogu.
Z drugiej strony, nie można wykluczyć, że “Wilton Diptych” miał przede wszystkim charakter religijny. W XIV wieku popularne były obrazy przedstawiające Maryję z Dzieciątkiem jako symbol nadziei i ochrony. Tak więc król mógł zlecić dzieło, aby wyrazić swoją wiarę i prosić o Boże błogosławieństwo dla siebie i kraju.
Wniosek nasuwa się sam: “Wilton Diptych” jest dziełem wielowarstwowym, które łączy w sobie elementy religijne, polityczne i artystyczne. Jego interpretacja pozostaje otwarta, co czyni go fascynującym przedmiotem badań i dyskusji do dziś.